Türkiye, yerli araç sonrasında uzay yolunda da büyük ilerlemeler kaydediyor. Türkiye’nin ilk milli haberleşme uydusunu yapan ve uzaya göndermek için son testlerini gerçekleştiriyor.
400 mühendis var
2021 yılında uzaya gönderilecek olan ilk yerli haberleşme uydusu olan Türksat 6A’nın montajı yapılıyor. Tesiste uzay şartlarındaki -184 derecede ve +150 derecede testler yapılıyor.
Tesiste uzaya gönderilecek uydular tek tek nakış gibi nano teknoloji ile dokunuyor. Testler 7 gün 24 saat esasına göre yapılıyor. Bir uydunun üzerinde yaklaşık 15 kilometre kablo var. Tesiste yaklaşık 400 mühendis çalışıyor ve uzaydaki şartlar yaratılarak uydunun dayanıklılığı sağlanıyor. Hatalar ve eksiklerde çıkan sonuçlara göre hemen gideriliyor. Tesisi, Uzay Sistemleri Genel Müdür Yardımcısı Selman Nas testleri kamuoyuna açıkladı.
Uydularda battaniyede eksik değil
Girdiğimiz bir yer de uydunun ‘battaniye’sinin yapıldığı oda. Uyduyu uzay şartlarından korumak için battaniye denilen nano teknolojik koruma kalkanını da TUSAŞ yapıyor. Nas bunu da şöyle açıkladı: “Çok katmanlı yalıtım battaniyesi diyoruz. Uzayda -184 derece olacak uydu. Güneşe bakan taraf ise +150 dereceye kadar çıkıyor. Güneşten radyasyon geliyor. Uydunun yüzeyini battaniye gibi bir şeyle koruyoruz.”
15 kilometre kablo
Diğer gittiğimiz yerde ise uyduya kablo yerleştiriliyor. Bir uyduya yaklaşık 15 kilometre kablo gidiyor. Nas, “Nakış işler gibi, elmas işçiliği gibi tek tek kablolar işleniyor” diyor. Uydunun üzerinde açı değiştirmeye yönelik 14 kontrol noktası bulunuyor. Onlar aracılığıyla uzaydaki uydunun dönmesi sağlanıyor.
Uzaya açılan kapı
Türkiye’nin uzaya açılan kapısı olarak nitelenen tesis, 9800 metre kare ve 100000 sınıfı temiz oda.
Genel Müdür Yardımcısı Nas, uydunun 3 kademede yapıldığını anlattı. Salonda gezerken de 3 tane uydu ana gövdesi gördük. 2 tanesi deneme yapılacak olan üçüncüsü ise uzaya gidecek olan. Nas bunu şöyle anlatıyor:
“3 aşama var. Birincisi model felsefesi. Ana yapıyı test ediyoruz. Orada öğrenilenler sonraki evreye aktarılıyor. İkincisi mühendislik modeli. En sonunucu ise uçuş modeli. Yani ilk iki modeldeki testlerden sonra her şey uçuş modeline hatasız aktarılmaya çalışıyor.”
Türksat 6A için tamamen yerli ekipman kullandıklarını belirten Nas, “2021’de teslim edeceğiz. 2022’de fırlatılacak. 36500 km irtifaya çıkıyor. Avrupa’dan Malezya’ya geniş bir alanı kapsayacak” diyor.
Güneş paneli testi hazır
4.5 tonluk fırlatma ağırlığı olan haberleşme uydusu enerjisini güneş panelleriyle güneşten alacak. Toplanan enerji pillerde depolanacak. Uydunun üzerinde 17 metrelik 2 kanat güneş paneli var. Paneller uzayda açılacak.
Nas, güneş panellerinin yerçekimi olmayan bir alanda test edildiğini ve açılıp açılmadığının kontrol edildiğini dile getirdi. Uzaya gidecek panellerin de burada üretildiğini belirten Nas, “Panellerin açılım testleri yapıldı ve uçmaya hazır” dedi.
40 cm çelik kapılı oda…
Uydunun bir testi de ilk kalkış testi. Bunun içinde ayrı bir oda var. 40 cm çelik kapısı var bulunuyor. Yüksek basınç verilen bir oda. Uçuş pozisyonu test ediliyor. Akustik analiz yapılıyor. Dev yaylar üzerinde bulunan oda depremden de etkilenmiyor. İzole bir oda biçiminde yapılmış.
Titreşim testi yapılıyor
Uydu ayrıca titreşim testine de ayrı bir alanda giriyor. Titreşim alanında özel değişik açılardan titreştiriliyor uydu. Sonra da fırlatma sahasına gönderiliyor. Uydunun ağırlığı da ölçülüyor son devrelerde. Yakıtsız olarak uydunun ağırlığı 1800 kg. 2500 kg civarı yakıt konuluyor. Toplamda 4.5 ton civarında gidiyor uydu uzaya.
Manyetik dalga odasındaki test
Bir diğer durağımız manyetik oda. Kapsama alanı doğru mu, değil mi, o test ediliyor. Manyetik dalgaları emen ve yansımayı engelleyen oda. Uzayda da sinyal gidiyor ve yansıma olmuyor. Aynı şartlar için bu oda yapılmış ve testler yapılıyor.
Nas yapılan testleri şöyle anlatıyor: “Uzay şartlarındaki bütün testler yapılıyor. Çünkü uydu uzaya gittikten sonra getirip tamir etme imkanı yok. Tasarım ömrü 15 yıl ama 30 yıla kadar ömrü çıkıyor. Onun için testler ayrıntılı yapılıyor ki sonradan problem çıkmasın.”
Sıcak-soğuk testi
Basıncı düşük olan bir oda daha bulunuyor. Uydu buraya sokuluyor ve uzaydaki – 184 derece ve + 150 derece testine tutuluyor. Bu oda uzayın simüle edildiği yer. Hem ısıtıcı hem soğutucu var. Nas temiz tesiste 7 gün 24 saat 3 vardiya çalışıldığını söylüyor.
Cirosu yüzde 40 arttı
TUSAŞ dünyanın en büyük 10 havacılık ve savunma şirketi içine girmeye doğru gidiyor. Tesiste milli gururlarımız olan HÜRKUŞ, T129 ATAK Helikopteri, T625 GÖKBEY Genel Maksat Helikopteri, ANKA ve AKSUNGUR İnsansız Hava Araçları üretiliyor.
TUSAŞ Kurumsal İletişim Başkanı Serdar Demir’de eklemelerde bulundu. Demir şunları kaydetti:
“Uçak ve helikopter gibi hava araçlarının yapısal parçalarının üretileceği ve dünyadaki hava yapısalları kompozit ihtiyacının yüzde 2’sinin karşılanacağı kompozit tesisimizin yapımı devam ediyor. Kahramankazan yerleşkemizde, 95 bin metrekare kapalı alanda, dünyanın tek çatı altında 4’üncü büyük kompozit tesisi olarak hayata geçirilecek olan ve Endüstri 4.0’a uygun olarak altyapısı hazırlanan kompozit tesisimiz, akıllı dijital fabrika olarak faaliyetini sürdürecek. Geçtiğimiz yıla göre cirosunu yaklaşık yüzde 40 artıran TUSAŞ, 2019’u 2.3 milyar dolar ciro ile kapatmayı hedefliyor. Bu rakamın yaklaşık 1 milyar doları ihracattan gelecek.”
Hatayı affetmiyor
Temiz alan olarak nitelenen uydu merkezinde binlerce sensörle veri toplanıyor. Basınç, nem ve sıcaklık hep sabit. Çalışanlarda topraklama kablosu var ve eldivenle çalışıyorlar. Hata affetmeyen yüksek teknoloji, uydunun üzerine yerleştiriliyor.
Tesisin Türkiye’de tek, dünyada çok az olduğunu kaydeden Nas, “Aynı anda 2 uyduyu monte ve test edebiliyoruz” diyor. . Artık savunma sanayi başta olmak üzere bir çok alanda Türkiye kimseye bağımlı kalmıyor.
Diğer haberlerimize buradan ulaşabilirsiniz.
