Tifo, gelişmiş ülkelerde nadir görülse de, dünya genelinde hâlâ önemli bir sağlık tehdidi oluşturuyor. Yeni yapılan bir araştırma, tifo hastalığına yol açan bakterinin antibiyotiklere karşı hızla direnç geliştirdiğini ve bu dirençli suşların yayılmaya devam ettiğini ortaya koyuyor.
Tifo, Salmonella enterica serovar Typhi (S. Typhi) bakterisinin yol açtığı bir enfeksiyon. Antibiyotikler, tifo tedavisinin başlıca yöntemi olmasına rağmen, son yıllarda bu bakterinin antibiyotiklere karşı direnci giderek artıyor. 1990’ların sonlarından itibaren özellikle Güney Asya’da, dirençli tifo suşlarının sayısının hızla arttığı belirtiliyor.
2022’de yapılan bir çalışmada, Nepal, Bangladeş, Pakistan ve Hindistan’dan toplanan 3.489 S. Typhi örneği incelendi. Bu örnekler, 2014-2019 yılları arasında toplanmıştı. Araştırma, “XDR” (son derece dirençli) tifo suşlarının hızla yayıldığını ortaya koydu. XDR Typhi, yalnızca geleneksel antibiyotiklere değil, aynı zamanda yeni nesil ilaçlara karşı da direnç geliştirmiş durumda.
Yeni Nesil Antibiyotiklere Direnç Artıyor
XDR Typhi, ampisilin, kloramfenikol gibi eski nesil antibiyotiklere karşı dirençli. Ancak, bu suşlar daha tehlikeli çünkü fluoroquinolonlar gibi yeni antibiyotiklere karşı da direnç kazanıyor. Bu durum, sağlık uzmanlarını ciddi şekilde endişelendiriyor. Üstelik bu dirençli suşlar, hızla küresel ölçekte yayılmakta.
Yıllar içinde, XDR suşları ilk kez Pakistan’da 2016’da tespit edilmişti. 2019 itibarıyla, Pakistan’daki tifo vakalarının büyük bir kısmı bu dirençli suşlardan kaynaklanıyordu. 2022 araştırmasında, XDR suşlarının sadece Güney Asya ile sınırlı kalmadığı, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada gibi ülkelerde de tespit edildiği belirtildi.
Azitromisin De Tehlikede
Azitromisin, günümüzde tifo tedavisinde kullanılan tek etkili oral antibiyotiktir. Ancak, bu ilaç da artık tehdit altında. 2022’deki çalışmalarda, azitromisine karşı direnç geliştiren mutasyonların yayılmaya başladığı ve bu mutasyonların XDR suşları tarafından benimsenmesi durumunda tifo tedavisinin çok daha zor hale gelebileceği uyarısı yapıldı.
Tifo Aşıları, Krizi Önleyebilir Mi?
Tifo, tedavi edilmediği takdirde ölümcül olabilen bir hastalık. Ancak, tifo konjuge aşılarının kullanımı bu durumu hafifletebilir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde, tifo aşılarına daha geniş erişim sağlanması gerektiği vurgulanıyor. Hindistan’daki bir çalışma, çocukların şehir bölgelerinde tifo aşısı almasının, vakaların %36’sını önleyebileceğini gösteriyor.
Pakistan, tifo aşısını rutin hale getiren ilk ülke olarak dikkat çekiyor. Uzmanlar, bu tür adımların dünya genelinde yaygınlaştırılmasının gerektiğini belirtiyor. Çünkü tifo, küresel bir tehdit hâline gelmiş durumda.
Antibiyotik direnci, bugün dünya genelindeki ölümlerin en büyük sebeplerinden biri. Bu tehdidin büyümesini engellemek için, tifo aşılarına daha fazla yatırım yapılmalı ve yeni antibiyotiklerin geliştirilmesi konusunda çalışmalar hızlandırılmalıdır.
Araştırma The Lancet Microbe dergisinde yayımlandı.
