Grönland Buz Tabakası, iklim değişikliği nedeniyle daha hızlı bir şekilde çatlamaya başladı. Yeni yapılan geniş çaplı bir çalışma, dünyadaki ikinci en büyük buz kütlesindeki yarıklarda önemli bir artış olduğunu ortaya koydu.
Durham Üniversitesi (İngiltere) liderliğindeki bilim insanları, 2016-2021 yılları arasında buz tabakasının hızla akan kenarlarında yarıkların derinlik ve boyutunun önemli ölçüde arttığını belirledi. Bu durum, yarıkların daha önce tespit edilen hızdan daha hızlı bir şekilde büyüdüğünü gösteriyor. Yarıklar, buzulların daha hızlı hareket etmeye başladığı yerlerde oluşan uç kesitli kırıklardır ve iklim değişikliği ile bu kırıklar giderek büyüyüp derinleşiyor. Bilim insanları, bu durumun Grönland’dan buz kaybını hızlandırabileceği uyarısında bulunuyor.
Grönland’da deniz seviyesi yükselişi 1992’den bu yana yaklaşık 14 mm arttı ve bunun nedeni, sıcak hava koşullarına bağlı yüzeydeki erimenin artması ve okyanus sıcaklıklarının yükselmesiyle buzun denize doğru daha hızlı akması. Grönland, eğer tüm buz tabakası erirse deniz seviyesini 7 metre yükseltebilecek kadar buz barındırıyor. Ancak 2100 yılına kadar, Grönland’ın deniz seviyesinin 30 cm yükselmesine neden olabileceği öngörülüyor.
Bu yeni araştırma için, Durham Üniversitesi’nden bilim insanları, 8.000’den fazla 3D yüzey haritası kullanarak, buz tabakasındaki çatlakları belirledi ve bu yarıkların 2016-2021 yılları arasında nasıl evrildiğini inceledi.
Araştırma, buz tabakasının kenarlarında büyük buzullarla deniz arasındaki hızlanan akışın, yarıkların hacminde %25’e kadar bir artışa yol açtığını gösterdi. Bu artış, özellikle Sermeq Kujalleq buzulu gibi en hızlı hareket eden buzullarda daha belirgindi. Ancak Sermeq Kujalleq’de, araştırma dönemi boyunca hareketin geçici olarak yavaşladığı gözlemlendi.
Yarıklar, buzulların hızlanmasına yol açıyor
Araştırma lideri Dr. Tom Chudley, “Isınan bir dünyada daha fazla yarık oluşması bekleniyor. Buzullar, okyanus sıcaklıklarının artmasıyla hızlanıyor ve eriyen su, yarıkları daha derinleştiriyor” diyor. Ancak bugüne kadar, Grönland Buz Tabakası’ndaki yarıkların ne kadar hızlı büyüdüğünü ve nerelerde arttığını gösteren veri yoktu. Bu çalışma, var olan yarıkların daha da büyüdüğünü ve bunun buz kaybını hızlandırabileceğini ortaya koyuyor.
Prof. Ian Howat, bu büyüyen yarıkların, buzulların hızlanmasına yol açarak buz dağlarının denize doğru kırılmasına neden olduğunu ve bu döngünün Grönland’dan daha fazla buz kaybına yol açabileceğini belirtiyor.
ArcticDEM projesi ile elde edilen veriler sayesinde, bilim insanları Grönland’daki ve Arktik bölgedeki buzulları izlemeye devam edebilecek. Bu projeyle, 2032 yılına kadar bölgedeki buzulların nasıl tepki verdiği daha ayrıntılı bir şekilde izlenebilecek.
