Yüzyıllardır insanlar, eklem ağrılarının hava değişimlerini önceden tahmin edebildiğini iddia ediyor. Yağmur veya soğuk hava dalgası gelmeden önce eklem rahatsızlıklarının arttığını bildiren birçok kişi var.
Bu yaygın inanışın uzun süredir devam etmesi, bir gerçeklik payı olduğunu düşündürüyor. Ancak, bilim insanları bu fenomenin gerçekten anatomik bir temeli olup olmadığı konusunda hemfikir değil. Peki, eklemlerimiz gerçekten hava durumu tahmininde meteoroloji uzmanlarından daha mı iyi?
Basınç Düşüyor, Ağrı Artıyor mu?
Bu tartışmanın merkezinde, atmosfer basıncı (barometrik basınç) yer alıyor. Atmosfer basıncı, havadaki moleküllerin Dünya yüzeyine uyguladığı kuvvettir. Bu basınç hava durumuna bağlı olarak değişir; yüksek basınç genellikle güneşli ve sakin havaları işaret ederken, düşen basınç yağmur, rüzgar ve nemli hava koşullarını haber verir.
Eklem yapıları oldukça karmaşıktır. Eklem sıvısı sayesinde hareketin sürtünmesiz olması sağlanır ve sinirlerle dolu bir kapsül tarafından çevrelenmiştir. Ancak, osteoartrit (kireçlenme) gibi kıkırdak hasarına yol açan ya da romatoid artrit gibi iltihaplı hastalıklarda eklemler çevresel değişimlere karşı daha hassas hale gelir.
Bazı araştırmalar, hava basıncının düşmesiyle eklem ağrılarının arttığını gösteriyor. Atmosferik basınç düştüğünde, eklemlerdeki iltihaplı dokular hafifçe genişleyebilir ve sinirler üzerinde ekstra bir baskı oluşturarak ağrıyı artırabilir. Tam tersi durumda, basınç yükseldiğinde bazı kişilerde ağrı oluştuğu da bildiriliyor.
Bilim Ne Diyor?
Araştırmalar bu konuda kesin bir sonuca ulaşabilmiş değil. 2007 yılında American Journal of Medicine dergisinde yayınlanan bir çalışma, diz osteoartriti olan hastaların hava basıncı düştüğünde ağrılarının arttığını gösterdi.
2011 yılında Arthritis Research & Therapy dergisinde yayımlanan başka bir araştırmada ise romatoid artrit hastalarının hava değişimlerine verdikleri tepkilerin kişiden kişiye değiştiği ortaya çıktı. Bazıları düşük basınçta daha fazla ağrı hissederken, bazıları hiç değişiklik fark etmedi veya tam tersine yüksek basınçlı günlerde ağrılarının arttığını belirtti.
2019’da yapılan “Cloudy with a Chance of Pain” adlı bir halk bilimi projesi de hava basıncındaki düşüşle eklem ağrıları arasında bir bağlantı olduğunu gösterdi. Ancak bu çalışmada da bireysel farklılıklar dikkat çekiciydi.
Soğuk Hava Eklem Ağrısını Artırıyor mu?
Barometrik basınç tek etken değil. Soğuk hava ve nem de eklem sağlığını etkileyebilir.
- Soğuk hava kasları sertleştirir, eklemleri daha az esnek hale getirir ve ağrıyı artırabilir.
- Düşük sıcaklıklar kan damarlarını daraltarak, eklemlere giden oksijen ve besin akışını azaltabilir. Bu da iltihaplanmayı artırarak ağrıyı şiddetlendirebilir.
- Sinovyal sıvı, düşük sıcaklıklarda daha viskoz hale gelir, yani eklemler daha az yağlanır ve hareket etmek daha zorlaşır.
Ani sıcaklık değişimleri de vücudun adaptasyon sürecini zorlaştırarak eklem rahatsızlıklarını tetikleyebilir.
Türkiye’de Hava Koşullarına Bağlı Eklem Ağrıları
Türkiye’de özellikle kış aylarında soğuk ve nemli hava koşulları, eklem hastalıkları olan kişilerde ağrıları artırabilir. İstanbul, Ankara ve Erzurum gibi şehirlerde hava sıcaklıkları ve basınç değişimleri daha belirgin olabilir. Özellikle Karadeniz ve Marmara gibi nem oranı yüksek bölgelerde yaşayan kişiler, bu tür hava değişimlerine karşı daha duyarlı olabilir.
Eklem rahatsızlıkları olan kişiler için mevsimsel değişimlere uyum sağlamak önemlidir. Soğuk havalarda eklemleri sıcak tutmak, düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmek ağrıların hafiflemesine yardımcı olabilir.
Sonuç: Eklem Ağrısı Gerçekten Hava Durumunu Tahmin Edebilir mi?
Bilim insanları, hava koşulları ve eklem ağrısı arasında kesin bir bağlantı kurmanın zor olduğunu söylüyor. Ancak araştırmalar, eklem rahatsızlığı olan kişilerin hava değişimlerine karşı daha duyarlı olduğunu gösteriyor.
Yani eklemlerimiz mükemmel bir hava tahmin cihazı olmasa da, bazı insanlar için yaklaşan fırtınayı gerçekten hissedebilir! ⛈️
