Yeşil alanlarda bulunan mikroplar, vücudumuza geçerek bakteriyel çeşitliliği artırabilir ve bağışıklık sistemini güçlendirebilir.
Bağırsaklarımızdaki mikroplar sağlığımız üzerinde derin etkiler yaratabilirken, çevremizdeki mikropların—doğal çevre mikrobiyomu olarak bilinen—bizim üzerimizde büyük etkisi olabiliyor. Bu durum, doğayla daha fazla etkileşimde bulunmamız gerektiğini gösteriyor.
Stanford Üniversitesi’nden Profesör Gretchen Daily bu yeni bilimsel alanla tanışmamı sağladı. O, Finlandiya’daki bir araştırmayı anlattı. Araştırmada, çocukların orman zemininden alınan “toprak” ile oynadığı bahçelerde geçirdiği zamanın, bağırsak mikrobiyomları üzerinde olumlu bir etkisi olduğu görüldü. 79 çocuk bu araştırmaya katıldı, hepsi kentsel ortamlarda yaşıyor ve günlerinin çoğunu farklı çocuk bakım merkezlerinde geçiriyordu. Çocuklar, farklı türde üç açık alanda vakit geçirdiler.
İlk alan, beton, çakıl ve plastik zeminlerden oluşan standart bir oyun alanıydı. İkinci alan, doğa odaklı olan çocuk bakım merkezlerinde yer alan çimenli, topraklı ve bitkili alanlardı. Üçüncü alan ise, beton ve çakılın üzerine yerleştirilen orman zemininden yapılan deneysel alan olarak belirlenmişti.
Çocuklar, araştırma süresince her gün bu üç alandan sadece birinde oynayacaklardı. Oyun öncesi ve sonrası, çocukların cilt ve bağırsak mikrobiyomları genetik analizle ölçüldü ve kanlarındaki T hücreleri ile sitokinler incelendi. Bu hücreler ve proteinler, otoimmün hastalıkları önlemekte kritik rol oynar; bu seviyeler, bağışıklık sisteminin ne kadar iyi çalıştığının bir göstergesi olarak kullanılır.
Elde edilen sonuçlar dikkat çekiciydi. Deneysel alanda oynayan çocuklar, ciltlerinde ve bağırsaklarında daha fazla çeşitlilik gösteren “iyi” mikroplara sahip oldular. Ayrıca, bağışıklık işaretçileri de belirgin bir şekilde arttı. Bu, bağışıklık düzenleme yollarının güçlendiğini ve bunun da iltihaplı bağırsak hastalıkları gibi otoimmün hastalıkların riskini azaltabileceğini gösteriyor.
Bu çalışmanın önemi büyük. Doğanın mikrobiyal çeşitliliğine kısa süreli maruziyetin, cilt ve bağırsak mikrobiyomumuzu köklü şekilde değiştirebileceğini ve bağırsak mikrobiyomunun bağışıklık sistemimizi modüle edebileceğini öne sürüyor.
Sağlıklı Bir Mikrobiyom, Doğal Olarak Oluşur
Herkesin bağırsaklarında kendine özgü bir mikrop topluluğu vardır. Bir kişinin etnik kökeni, yediği yiyecekler, antibiyotik kullanımı, vücut büyüklüğü ve egzersiz miktarı bağırsak mikrobiyomunun çeşitliliğini net bir şekilde etkiler. Bu mikrobiyomlar sadece besinlerin sindirilmesinde değil, aynı zamanda bağışıklık sisteminin, sinir sisteminin işleyişinde ve sağlık sonuçlarında da önemli rol oynar.
Bu mikrobiyomlar, vücudun ihtiyaç duyduğu bazı temel bileşenleri, örneğin amino asitler ve vitaminler, sentezler. Aynı zamanda kanserle savaşan, anti-inflamatuar etkisi olan ve bağışıklık baskılayan bileşikler üretirler.
Çevremiz—diyetimiz, yaşam tarzımız, antibiyotik kullanımı vb.—bağırsak mikrobiyomumuz üzerinde genetik mirasımızdan daha büyük bir etkiye sahiptir. Genetik mirasımızın bağırsak mikrobiyomumuz üzerindeki etkisinin sadece %8 civarında olduğu düşünülüyor. Bu da çevremizi değiştirerek bazı hastalıkları önleyip iyileştirebileceğimizi düşündürüyor.
Doğayla Etkileşim: Mikrobiyomunuzu İyileştirin
Çevremizdeki mikroplar, bizimkine benzer beş ana bakteri türünden oluşur ve doğada var olan mikroplar, cildimize ve bağırsaklarımıza geçebilir. Doğal çevre mikrobiyomuna maruz kaldıkça, bu mikroplar vücudumuza geçer ve bağırsak mikrobiyomumuzun çeşitliliğini artırarak sağlık yararları sağlar.
Bu hipotez, 20 yıl önce Helsinki Üniversitesi’nden Leena von Hertzen ve Tari Haahtela ile biyolojik çeşitlilik bilimcisi Ilkka Hanski tarafından “biyolojik çeşitlilik hipotezi” olarak ortaya atıldı. Bu hipotez, doğada daha fazla vakit geçirmenin, bağırsaklarımızdaki mikrobiyomları çeşitlendirebileceğini ve daha güçlü bağışıklık sistemlerine sahip olmamıza yardımcı olabileceğini öne sürüyor.
Çalışmalar, doğal ve kentsel çevrelerin mikrobiyom çeşitliliği açısından çok farklı olduğunu gösteriyor. Daha doğal ve biyolojik çeşitlilik açısından zengin ortamlarda vakit geçiren insanların cilt ve bağırsak mikrobiyomları, kentsel alanlarda yaşayanlardan daha fazla çeşitliliğe sahip.
Sonuçlar, doğada vakit geçirmenin bağırsak sağlığını iyileştirdiğini ve bağışıklık sistemini güçlendirdiğini gösteriyor. İnsanların, doğa ile etkileşime girerek mikroplarımızı zenginleştirerek bağışıklık sistemlerini güçlendirebileceği yeni bir bilimsel alan ortaya çıkıyor.
