Bilim insanları, sıcak ve soğuğu hissedebilen bir protez el geliştirerek amputelerin (uzuv kaybı yaşayan kişiler) hayatını değiştirecek bir buluşa imza attı. Bu yeni teknoloji, kullanıcıların kaybettikleri ellerinde sıcaklık hissini yeniden deneyimlemelerini sağlıyor.
Hayalet Uzuv Hissi ve Sıcaklık Algısı
Amputasyon sonrası birçok kişi, kaybettikleri uzuvda hala hisler algıladıklarını belirtir. Bu durum, hayalet uzuv olarak adlandırılıyor. İsviçre’deki Lozan Federal Teknoloji Enstitüsü (EPFL) araştırmacıları, bu hayalet hislerini kullanarak sıcaklık algısını geri kazandıran bir protez el geliştirdi.
Araştırmacılar, test hastası Fabrizio Fidati’nin üst kolundaki belirli noktaların, hayalet elinde sıcaklık hissi yarattığını keşfetti. Bu noktaları haritalandırarak, protez eline ısıya duyarlı sensörler ve termodlar (sıcak veya soğuk uyaranlar uygulayan cihazlar) yerleştirdiler.
Nasıl Çalışıyor?
- Sensörler: Protez el, bir nesneye dokunduğunda sıcaklık verilerini topluyor.
- Termodlar: Bu veriler, kullanıcının üst kolundaki belirli noktalara sıcak veya soğuk uyaranlar olarak iletilir.
- Beyin Yorumlaması: Beyin, bu uyaranları kayıp elden geliyormuş gibi algılar.
Test Sonuçları: %100 Doğruluk
Fabrizio Fidati, farklı sıcaklıklardaki şişelere dokunarak sıcak, soğuk ve oda sıcaklığındaki nesneleri %100 doğrulukla tanımladı. Sensörler kapalıyken ise bu oran %33’e düştü.
Ayrıca, Fidati gözleri kapalıyken cam, bakır ve plastik gibi malzemeleri neredeyse gerçek eliyle aynı doğrulukla ayırt edebildi. Bu, protezin yalnızca sıcaklık algısını değil, malzeme tanıma yeteneğini de geri kazandırdığını gösteriyor.
Geleceğe Yönelik Umutlar
Bu teknoloji, henüz klinik deney aşamasında olmasa da, amputeler için büyük bir umut vaat ediyor. Benzer çalışmalar, protezlerin ıslak veya kuru nesneleri ayırt etmesine de olanak tanıyor.
Geçmişte, biyonik deri gibi benzer buluşlar protezlerin dokunma hissini geri kazandırmıştı. Ancak bu yeni teknoloji, sıcaklık ve malzeme algısını birleştirerek daha kapsamlı bir çözüm sunuyor.
Sonuç: Amputeler İçin Yeni Bir Dönem!
EPFL’in geliştirdiği sıcaklık hassasiyetine sahip protez el, amputelerin günlük hayatlarını kolaylaştıracak devrim niteliğinde bir adım. Bu teknoloji, uzuv kaybı yaşayan bireylerin yaşam kalitesini artırarak, onlara kaybettikleri hisleri geri kazandırma potansiyeli taşıyor.
