Şekerli içecekler, sodalar ve enerji içecekleri gibi ürünler, yüksek oranda tatlandırıcı içermeleriyle beynin ödül merkezlerini uyararak keyif verir. Ancak bu kısa süreli keyif, ciddi sağlık risklerini gizliyor. Yeni bir araştırma, şekerle tatlandırılmış içeceklerin (SSB’ler), yılda 1.2 milyon yeni kardiyovasküler hastalık ve 2.2 milyon yeni tip 2 diyabet vakasına neden olduğunu ortaya koydu.
Şekerli İçeceklerin Küresel Sağlık Üzerindeki Etkisi
ABD’deki Tufts Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından yapılan çalışma, şekerli içeceklerin dünya genelinde ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğunu gösteriyor. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde bu içeceklerin tüketimi hızla artarken, sağlık sistemleri bu tür uzun vadeli etkilerle başa çıkmakta zorlanıyor.
- Meksika: Yeni diyabet vakalarının %30’u şekerli içeceklere bağlanıyor.
- Kolombiya: Yeni diyabet vakalarının yaklaşık %50’si bu içeceklerle ilişkilendiriliyor.
- Güney Afrika: Yeni diyabet vakalarının %28’i ve kalp hastalıklarının %15’i şekerli içeceklerin etkisiyle ortaya çıkıyor.
Araştırmanın başyazarı ve Tufts Üniversitesi’nden halk sağlığı bilimcisi Dariush Mozaffarian, şu yorumu yaptı:
“Şekerli içecekler, düşük ve orta gelirli ülkelerde yoğun şekilde pazarlanıyor ve tüketiliyor. Bu topluluklar genellikle uzun vadeli sağlık etkileriyle başa çıkmak için yeterli donanıma sahip değil.”
Hangi İçecekler Risk Oluşturuyor?
Çalışma, şekerli içecekleri, 8 ons (yaklaşık 240 ml) başına en az 50 kilokalori içeren şeker ilaveli içecekler olarak tanımlıyor. Buna şu içecekler dahil:
- Ticari veya ev yapımı sodalar, meyve içecekleri, enerji içecekleri
- Punch, limonata ve agua frescalar
Hariç tutulanlar: Tatlandırılmış sütler, %100 meyve ve sebze suları, kalorisiz tatlandırılmış içecekler. Ancak araştırmacılar, bu içeceklerin de aşırı tüketildiğinde sağlık riski oluşturabileceğini belirtiyor.
Metabolik Hastalıklarla Bağlantı
Araştırma, Global Diyet Veritabanı’ndan 118 ülkeden alınan verileri kullanarak, şekerli içecek tüketimi ile kardiyometabolik hastalık oranlarını analiz etti. Bulgulara göre, bu içecekler:
- Yılda 80.000 diyabet ölümüne neden oluyor.
- Yılda 258.000 kardiyovasküler ölümden sorumlu tutuluyor.
Bu içeceklerin hızlı sindirilmesi, kan şekerinin hızla yükselmesine neden oluyor ve neredeyse hiç besin değeri sunmuyor. Sık tüketim, kilo alımına, insülin direncine ve metabolik bozukluklara yol açabiliyor.
Küresel Farkındalık Artmalı
Araştırmacılar, halkın şekerli içeceklerin zararları konusunda daha fazla bilinçlendirilmesi gerektiğini vurguluyor. Ancak bu farkındalık özellikle Latin Amerika ve Afrika gibi bölgelerde hala yetersiz.
Nutritional bilimci Laura Lara-Castor, şu ifadeleri kullandı:
“Kanıta dayalı müdahalelere acilen ihtiyaç var. Şekerli içeceklerin tüketimini sınırlamazsak, daha fazla hayat bu içeceklerin neden olduğu diyabet ve kalp hastalıklarıyla kısalacak.”
Sonuç: Şekerli içecekler, kısa vadeli keyiflerinin ötesinde ciddi bir halk sağlığı tehdidi oluşturuyor. Daha fazla eğitim ve politika değişiklikleriyle bu içeceklerin zararları hakkında farkındalığın artırılması, küresel sağlık açısından kritik bir öneme sahip. Sağlıklı bir yaşam için şekerli içeceklerin tüketimini azaltmak büyük bir adım olabilir.
