Kuveyt’in kuzeyindeki Al-Subiyah çölünde, Kuveyt-Polonya Arkeoloji Ekibi’nin yürüttüğü kazılarda ortaya çıkarılan sıra dışı bir kil heykel, tarih öncesi bir kültürün gizemli dünyasına ışık tutuyor. M.Ö. 5500-4900 yıllarına tarihlenen heykel, uzun kafatası, basık burnu, ağzı olmayan yüzü ve dar gözleriyle dikkat çekiyor. Bu özellikler, Ubaid kültürüne ait olduğu düşünülen ‘yılan insanı’ figürlerini anımsatıyor.
Bahra 1 adlı erken dönem Ubaid yerleşiminde bulunan bu heykel, bu kültürün Batı Asya’daki yayılımını anlamak için kritik bir kanıt sunuyor. Araştırma ekibinden arkeolog Piotr Bieliński, “Bu buluntu, heykelin işlevi ve taşıdığı sembolik ya da ritüel değere dair merak uyandırıcı sorular ortaya çıkarıyor,” diyor.
Ubaid Kültürünün İzinde
Ubaid kültürü, Sümerler’den çok önce, tarım, ticaret ve sulama sistemleriyle günümüz Irak ve Kuveyt bölgelerinde gelişmiş bir toplumdu. Kazılarda bulunan özgün çanak çömlekler ve mimari yapılar, bu erken uygarlığın karmaşık yapısını gözler önüne seriyor.
Bahra 1 kazı alanında 2009’dan bu yana yapılan çalışmalar, bölgede bir tür ‘kült binası’ olarak tanımlanan yapıların yanı sıra, Ubaid çömlekçilik tarzına dair önemli ipuçları da ortaya koydu. Çanak çömleklerin kilinde bulunan bitki izleri, dönemin ekosistemine dair yeni bilgiler sunuyor. Kazı ekibindeki arkeobotanikçi Roman Hovsepyan, “Yerli üretim çömleklerde sazlık bitkileri, ithal Ubaid çömleklerinde ise arpa ve buğday gibi tahılların izleri bulundu,” açıklamasını yapıyor.
Yılan Figürleri Ne Anlama Geliyor?
Ubaid kültürüne ait çömlek ve heykeller arasında özellikle ince uzun kadın figürleri dikkat çekiyor. Bu figürler, genellikle kuş ya da sürüngen başlı olarak tasvir edilmiş. ‘Ophidian’ olarak adlandırılan bu yılan benzeri figürler, gövdelerinde yılan pullarını andıran noktalarla süslenmiş.
Bu figürlerin ne anlama geldiği hala bir sır. Çoğunlukla evlerde veya mezar hediyesi olarak bulunmaları, onların gündelik ya da ritüel amaçlarla kullanılmış olabileceğini düşündürüyor. Bahra 1’de bulunan yılan insanı figürü ise, bu gizemli kültürün en eski üretim merkezlerinden birine işaret ediyor.
Yeni keşifler, Ubaid kültürünün sanatı ve inançlarına dair daha derin bir anlayış geliştirmek için heyecan verici bir kapı aralıyor.
