Son yıllarda büyük bir hızla gelişen üretken yapay zeka (Generative AI), pek çok sektörü olduğu gibi gazeteciliği de değiştiriyor. Haber odaları artık sohbet botları, görüntü ve ses üreticileri, hatta video oluşturucular gibi araçları kullanmaya başladı. Ancak bu değişim, hem gazeteciler hem de haber okuyucuları arasında endişe yaratıyor.
Bugün yayımlanan yeni bir rapor, haber kuruluşlarının üretken yapay zekayı nasıl kullandığına dair şeffaflık eksikliği olduğunu ortaya koyuyor. Çalışma, ABD, İngiltere, Norveç, İsviçre, Almanya, Fransa ve Avustralya gibi ülkelerde yapılan üç yıllık araştırmalara dayanıyor.
Halkın Yapay Zeka ile Yazılmış Haberlere Güveni Düşük
Araştırmaya katılanların yalnızca %25’i, gazetecilikte üretken yapay zeka kullanıldığına emin olduklarını söylerken, %50’lik bir kesim emin olmadığını ya da şüphelendiğini belirtti. Bu durum, haber kuruluşlarının yapay zeka kullanımı konusunda yeterince açık olmadığını düşündürüyor.
Gazetecilikte haberlerin nasıl üretildiği büyük önem taşıyor. Örneğin, bazı haber siteleri belirli kaynaklara (politikacılar veya uzmanlar gibi) daha fazla yer verirken, bazıları toplumsal grupları yanlış yansıtabilir veya hiç temsil etmeyebilir.
Eğer yapay zeka dikkatsizce kullanılırsa, bu eşitsizliklerin pekişmesine neden olabilir.
Gazeteciler Yapay Zekayı Nerelerde Kullanıyor?
Araştırmada, gazetecilerin yapay zekayı haber yazım sürecinde nasıl kullandığına dair onlarca farklı yöntem tespit edildi. Ayrıca, halkın hangi kullanım alanlarına daha sıcak baktığı da analiz edildi.
Okuyucuların en çok desteklediği yapay zeka uygulamaları şunlar:
- Röportajları metne dökme
- Haber konuları için fikir önerme
- Görseller için anahtar kelime ekleme
Ancak yapay zekanın doğrudan haber içeriği oluşturması veya düzenlemesi konusunda çekinceler mevcut. Bazı durumlarda, yapay zekanın yanlış veya yanıltıcı bilgiler üretebileceği düşünülüyor.
Yapay Zeka Yanlış Bilgiler Yayabilir mi?
Üretken yapay zeka, gazeteciliğin pek çok alanında kullanılabiliyor. Örneğin, bir fotoğrafçı bir etkinliği çektiğinde, yapay zeka en iyi kareleri seçebilir, fotoğrafları düzenleyebilir ve bunlara anahtar kelimeler ekleyebilir.
Ancak, bu tür uygulamalar bazı sorunları da beraberinde getiriyor:
- Yanlış etiketleme: Yapay zeka, görselleri yanlış tanımlayabilir ve bu da yanlış haber başlıklarına yol açabilir.
- Önyargılı seçimler: Yapay zekanın “iyi” bir fotoğraf için belirlediği kriterler, insanlarınkinden farklı olabilir.
- Manipülasyon riski: Görsellerin aydınlatılması veya karartılması bile politik anlamda tartışmalara neden olabilir.
Hatta Apple’ın otomatik haber bildirimi sistemi, ABD’de cinayet şüphelisi Luigi Mangione’un intihar ettiğini yanlışlıkla duyurduğu için durduruldu. Kaynak olarak BBC gösterilmiş olsa da, aslında bu haber tamamen hatalıydı.
Gazeteciler ve Yapay Zeka: Halk Ne Düşünüyor?
Araştırmada, okuyucuların kendileri de benzer teknolojileri kullandığında, gazetecilerin yapay zekayı kullanmasına daha sıcak baktıkları görüldü.
Örneğin:
- Görüntülü görüşmelerde arka plan bulanıklaştırma özelliğini kullanan kişiler, gazetecilerin de fotoğraflarda benzer efektler uygulamasına daha az karşı çıktı.
- Akıllı telefonların “portre modu” gibi özelliklerini bilenler, yapay zekanın haber görsellerine anahtar kelime eklemesine daha sıcak baktı.
Ancak bir yapay zeka avatarının haber sunmasına halkın büyük çoğunluğu karşı çıktı.
Yapay zekanın en çok kullanıldığı alanlardan biri de AI ile viral olan içeriklerin haberleştirilmesi. Örneğin, Prens William ve Harry’nin babaları Kral III. Charles’ın taç giyme töreninde kucaklaştığını gösteren yapay zeka ile oluşturulmuş bir fotoğraf, kısa sürede yayıldı. Haber kuruluşları da bunu bir yanlış bilgi örneği olarak ele aldı.
Sonuç: Haberlerde Yapay Zekaya Güvenmeli miyiz?
Şu an için halk, yapay zekanın haber üretim sürecine destek vermesine olumlu baksa da, haber yazımının ve sunumunun tamamen yapay zekaya bırakılmasını tehlikeli buluyor.
Bu yüzden:
✅ Yapay zekanın gazetecileri desteklemesi bekleniyor, onları değiştirmesi değil.
✅ Haber sitelerinin yapay zeka kullanım politikalarını şeffaf şekilde açıklaması gerekiyor.
✅ Yanlış bilgi yayma riski yüksek olduğu için, yapay zekanın ürettiği içeriklere karşı daha dikkatli olunmalı.
Gelecekte, yapay zekanın gazetecilikte nasıl bir rol oynayacağını hep birlikte göreceğiz. Peki sizce, haberlerde yapay zeka ne kadar kullanılmalı? Yorumlarda görüşlerinizi paylaşabilirsiniz!
