Sineklerin o sinir bozucu vızıltısı ve etrafımızda dönüp durması kadar rahatsız edici az şey vardır, değil mi? Bu küçük böcekler, insanları bulma ve onları savuşturma çabalarımızdan ustaca kaçma konusunda inanılmaz bir yeteneğe sahip. Peki sinekler neden sürekli bizim etrafımızda dolanır? Uzmanlara göre bunun nedeni, sinek türüne göre değişiyor.
Kanımızı Emici Türler Sıcak Kanlı Olmamıza Bayılıyor!
Kentucky Üniversitesi’nden entomolog Jonathan Larson, Live Science’a yaptığı açıklamada, “Bazı sinek türleri için bizler, beslenebilecekleri sıcak kanlı memeliler olduğumuz için ilginç geliyoruz” diyor. Larson, sivrisinekler, geyik sinekleri ve benzeri türlerin, nefes alıp verirken dışarı attığımız karbondioksite çekildiğini belirtiyor.
İnsan Vücudu Adeta Koku Bombası!
Cornell Üniversitesi’nden entomolog Jody Gangloff-Kaufmann ise, insan vücudunun sinekler için kolayca bulunabilir olduğunu, çünkü sürekli olarak karbondioksit, laktik asit ve karboksilik asit gibi böcekleri doğal olarak çeken kokular yaydığımızı söylüyor.
Ancak bu kokular kişiden kişiye değişiyor! Colorado Boulder Üniversitesi’nden entomoloji profesörü Sammy Ramsey, “Eğer kokuyu görebilseydiniz, tanıdığınız tüm insanların vücutlarının etrafında bir koku bulutu görürdünüz” diyor. Ramsey, herkesin yağ kompozisyonlarının, genetik yapısının, diyetinin ve o gün yaptığı aktivitelerin farklı olduğunu ve bu nedenle bazı insanların sinekler için diğerlerinden daha çekici olduğunu vurguluyor.
Sinekler İçin Cildimiz Adeta Açık Büfe!
Parazitik sinekler kanımızı emmek için etrafımızda dolanırken, ev sinekleri (Musca domestica) gibi diğer türler ise daha çok cildimizdeki besinlerle ilgileniyor.
Larson, “Cildimiz, sineklerin içebileceği şeylerle dolu. Terimizde ve cilt yağlarımızda karbonhidratlar, proteinler ve her türlü madde bulunuyor ve sinekler bunları yalayabiliyor. Bu adeta bir 7/11 mağazası gibi!” diyor. Larson, sineklerin süngerimsi ağız kısımlarını bu yüzeyin üzerinde gezdirerek hızlıca birçok şeyi alabildiklerini belirtiyor.
Ter Sadece Tuz İhtiyacını Karşılıyor!
Ancak Ramsey, sineklerin beslenmek için sadece tere güvenmediğini söylüyor. Bazıları cildimizdeki besinleri tüketse de, bunların çok seyreltik olduğunu ve sineklerin terlemeyi öncelikle vücutlarındaki tuz konsantrasyonlarını yenilemek için kullandıklarının muhtemel olduğunu belirtiyor. Sinekler daha doyurucu bir yemek aradıklarında ise yiyeceklerimize yöneliyorlar. Ev sinekleri de dahil olmak üzere bazı türler çürüyen maddeleri tercih etse de, seçici değiller ve her şeyden biraz atıştırabiliyorlar. Katı yiyecekleri parçalamak için bu sinekler sindirim enzimlerini kusarak yemeklerini sıvılaştırıyor ve ardından pipet benzeri hortumlarıyla emiyorlar.
Koku Sensörleri ve Merak Duygusu Başrolde!
Potansiyel besin kaynaklarını algılama sistemleri, 110.000 sinek türü arasında ve hatta aynı türün farklı cinsiyetleri arasında bile değişiklik gösteriyor. Birçoğu, antenlerinde veya vücutlarında bulunan ve belirli kokular için duyusal reseptörlere sahip küçük tüylere güveniyor. Bu duyusal hücreler, bir yemeği kilometrelerce uzaktan tespit edebiliyor ve hücrelerin havada hangi kimyasalları bulduğuna bağlı olarak sineğin beynine farklı sinyaller gönderiyor.
Bir sinek beğendiği bir şeyi koklarsa, daha yakına vızıldayarak konuyor. Sineklerin ayaklarında tat reseptörleri bulunuyor, bu nedenle bir şeyin yenilebilir olup olmadığını hızla anlayabiliyorlar. Bu özellik, ev sahibi tarafından savrulmadan önce hızlı bir atıştırmalık kapmak istediklerinde işe yarıyor. Sinekler ayrıca, harekete karşı son derece hassas ve neredeyse 360 derecelik görüş alanı sağlayan şekilde şekillendirilmiş binlerce bireysel mercekten oluşan büyük, yuvarlak gözlere sahip. Birçok sinek, yiyecek bulmak ve tehlikeden kaçmak için görsel ipuçlarını kullanıyor.
Ramsey, ev sineklerinin özellikle sinir bozucu olabilmesinin nedeninin doğal olarak meraklı yaratıklar olmaları olduğunu söylüyor.
Ramsey, “Onların merakı ile hareketi sürekli olarak tespit etme ve bu hareketi potansiyel tehlikeyle ilişkilendirme kapasiteleri arasındaki bu karşılıklı etkileşim, sürekli olarak sizin ve diğer yüzeylerin üzerine konmalarına olanak tanıyor” diye açıklıyor. Ancak bu doğal merak, aynı zamanda onları kolera, tüberküloz ve tifo dahil olmak üzere hastalıkları yaymak için mükemmel vektörler haline getiriyor.
Larson, “Dışkıya konuyorlar. Ayakları tamamen kirleniyor. Ellerini yıkamıyorlar ve sonra gelip sizin sandviçinizin üzerine kusuyorlar” diyor. “Yani bütün bunlara dokunuyorlar ve sonra mikrop yayıyorlar.“
Sineklerden Nasıl Korunuruz?
Tüm sinek türleri için geçerli tek bir korunma yöntemi olmasa da, Gangloff-Kaufmann, uzun giysiler giymenin ve DEET veya limon okaliptüs yağı gibi kovucular kullanmanın bazılarını uzaklaştırmaya yardımcı olabileceğini söylüyor.
Peki siz bu sinir bozucu sineklerden korunmak için neler yapıyorsunuz? Yorumlarda bizimle paylaşın!
