Kırmızı et, erken insanlardan bu yana dünya çapında beslenmenin bir parçası olmuştur. Mükemmel bir protein, vitamin (B vitaminleri gibi) ve mineral (demir ve çinko gibi) kaynağıdır. Ancak, kırmızı et uzun süredir kalp hastalıkları, kanser ve erken ölüm riski ile ilişkilendirilmektedir. Fakat daha az bilinen bir konu ise kırmızı et tüketimi ile tip 2 diyabet arasındaki bağlantıdır.
Lancet dergisinde Eylül 2024’te yayımlanan bir araştırma, Amerika, Akdeniz, Avrupa, Güneydoğu Asya ve Batı Pasifik (20 ülke) bölgelerinden toplanan verilerle bu bağlantıyı ortaya koydu. Araştırma, kırmızı etin yüksek tüketimiyle tip 2 diyabetin görülme oranlarının arttığını gösterdi.
Araştırmanın bulguları: İşlenmemiş kırmızı et (sığır eti, kuzu eti) ve işlenmiş et (sosis, salam, sucuk gibi) tüketiminin tip 2 diyabet riskini artırdığı bulundu. Ayrıca, tavuk tüketiminin de diyabet riskiyle bağlantılı olduğu, ancak bu bağlantının daha zayıf ve popülasyonlar arasında farklılık gösterdiği vurgulandı.
Tip 2 diyabet, dünya çapında 462 milyon kişiyi etkileyen ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Vücutta yeterli insülin üretilemediğinde ya da insülin etkili kullanılamadığında meydana gelir.
Tip 2 Diyabetin Belirtileri ve Sağlık Sorunları: Diyabet, aşırı susama, idrara çıkma ihtiyacının artması ve yorgunluk gibi semptomlara yol açar. Uzun vadeli sağlık sorunları arasında sinir hasarı, ayak problemleri ve kalp hastalıkları yer alır.
Kırmızı Etin Tip 2 Diyabetle İlişkisini Açıklayan Olası Mekanizmalar:
- Doymuş Yağlar ve Insülin Duyarsızlığı: Kırmızı etin yüksek doymuş yağ içeriği, insülin duyarlılığını bozabilir.
- Yüksek Protein Tüketimi: Hayvansal kaynaklardan alınan yüksek protein miktarının (vejetaryen kaynaklardan alına göre) tip 2 diyabet riskini artırabileceği gösterilmiştir. Bunun nedeni, hayvansal proteinlerde bulunan branşlanmış zincirli amino asitlerin (BCAA) yüksek seviyeleri olabilir.
- Bağırsak Mikrobiyotası: Kırmızı et, bağırsaklarımızdaki mikrobiyota tarafından metabolize edilen kolin ve L-karnitin içerir. Bu bileşiklerin aşırı üretimi, tip 2 diyabet riski ile ilişkilendirilmiştir.
- Yüksek Sıcaklıkta Pişirme: Etin yüksek sıcaklıklarda pişirilmesi, zararlı bileşikler olan “ileri glikasyon son ürünleri”ni oluşturur. Bu bileşikler hücrelere zarar verebilir, iltihaplanmaya neden olabilir ve insülin direncine yol açabilir.
Kırmızı Et Tüketimini Azaltma Yöntemleri:
Dünya Sağlık Örgütü raporlarına göre, son 50 yılda kırmızı et tüketimi dünya çapında artmıştır. Ancak, bazı zengin ülkelerde kırmızı et tüketimi sabit kalmakta veya azalmaktadır. İngiltere’de, günde 70 gram kırmızı et tüketilmesi önerilmektedir ve işlenmiş etlerden kaçınılması gerektiği vurgulanmaktadır.
Kırmızı Et Tüketiminden Sağlıklı Adımlar: Kırmızı etin tüketimini azaltmak, daha küçük porsiyonlar tüketmek ya da haftada bir etten tamamen kaçınmak gibi küçük adımlarla mümkündür. Ayrıca kırmızı et yerine tavuk, balık, fasulye veya mercimek gibi seçenekler tercih edilebilir. Kırmızı et tüketecekseniz, poşe, buharda pişirme veya haşlama gibi daha sağlıklı pişirme yöntemleri tercih edilebilir.
