Çocuklar, özellikle de küçük yaştaki çocuklar, yetişkinleri şaşırtma konusunda olağanüstü bir yeteneğe sahiptir. Ve ebeveynlerin yaptığı en alarm verici keşiflerden biri, çocuklarının burunlarına küçük bir nesne, örneğin bir Lego parçası sokmuş olmalarıdır.
Queensland Çocuk Hastanesi, son on yıl içinde acil servise burunlarına yabancı cisim kaçıran 1.650’den fazla çocuk başvurduğunu bildirdi. Lego, boncuklar, toplar, piller, düğmeler ve pastel boyalar en sık karşılaşılan nesneler arasında yer alıyor.
Noel sezonu yaklaşırken, evlerimize bu tür küçük nesneler, oyuncaklar, hediyeler ya da eğlencelikler girmeye devam edecek. Ancak, çocuklar neden bu tür nesneleri burunlarına sokar? İşte bunun altında yatan üç ana neden: merak, gelişen motor beceriler ve risk algısının sınırlılığı.
1. Çocuklar Meraklı Varlıklardır
Küçük çocuklar doğaları gereği son derece meraklıdır. Çocuklar, gelişimlerinin erken yıllarında çevrelerini duyuları aracılığıyla keşfederler. Her şeyi dokunarak, koklayarak, tadına bakarak, dinleyerek ve gözlemleyerek öğrenirler. Bu, onların gelişimlerinin doğal bir parçasıdır ve dünyayı tanımalarının önemli bir yoludur.
Araştırmacılar buna “merak temelli öğrenme” adını verirler. Çocuklar, tanımadıkları nesneleri keşfetmeye eğilimlidirler. Bu da, çocukların evdeki yeni ya da tanımadıkları nesnelere yönelmelerinin bir nedeni olabilir. Ne yazık ki, bu sağlıklı gelişimsel merak bazen, burun gibi yanlış yerlere nesneler sokmalarına yol açar.
2. Çocuklar İyi Taklitçileridir
Küçük çocuklar, gördüklerini taklit ederler. Zamanla aynı grup çocukları izleyen araştırmalar, taklit etmenin çocukların gelişiminde kritik bir rol oynadığını doğrulamıştır. Bu, beynin belirli sinir yollarını harekete geçirir. Taklit, özellikle dil öğrenme, motor beceriler (yürümek, alkışlamak, top tutmak, el sallamak, yazı yazmak) gibi becerileri öğrenirken önemlidir.
Basitçe söylemek gerekirse, bir çocuk taklit ettiğinde, beynindeki bağlantılar güçlenir ve yeni becerileri daha hızlı öğrenirler. Birçok ebeveyn, küçük çocuklarının, büyük kardeşlerinin söyledikleri kelimeleri ya da hareketleri taklit ettiğini görerek bu durumu deneyimlemiştir.
Burunlarına nesne sokma durumu da farklı değildir. Küçük çocuklar, büyükleri ya da yetişkinleri yüzlerine bir şeyler koyarken (burunlarını silerken, makyaj yaparken ya da yemek yerken) görüp, bunu kendileri de denemek isteyebilirler.
3. Çocuklar Riskleri Anlamazlar
Küçük çocuklar meraklı olabilirler, ancak burunlarına ya da ağızlarına bir şey sokmanın sonuçlarını anlayacak bilişsel kapasiteye veya akıl yürütme yeteneğine sahip değillerdir. Bu, tehlikeli bir kombinasyon yaratabilir. Bu yüzden, çocuğunuzu denetlemeniz çok önemlidir.
Küçük, parlak renkli nesneler, ilginç dokusu olan maddeler ya da yiyeceğe benzeyen nesneler, çocuklar için özellikle cazip olabilir.
Ne Yapabilirim?
Bazen bir çocuğun burunlarına bir şey soktuğu hemen belli olur, ancak her zaman böyle değildir. Çocuğunuzun burnunda ağrı ya da kaşıntı olabilir, burundan akıntı ya da kanama olabilir ve çocuk huzursuz ya da rahatsız olabilir.
Eğer çocuğunuz nefes almakta zorlanıyorsa ya da keskin bir nesne ya da düğme pil soktuğundan şüphe ediyorsanız, derhal tıbbi yardım alın. Düğme pilleri, sadece 15 dakikada dokuları yakabilir ve enfeksiyon ve yaralanmaya yol açabilir.
Eğer çocuğunuz bir nesneyi yanlış bir yere soktuysa:
- Sakin olun: Çocuğunuz, duygularınıza tepki verecektir, bu yüzden sakin ve rahatlatıcı olmaya çalışın.
- Durumu değerlendirin: Nesneyi görebiliyor musunuz? Çocuğunuz zorlanıyor mu?
- Çocuğunuzu burunlarını nazikçe silmeye teşvik edin: Bu, nesnenin çıkmasına yardımcı olabilir.
- Çocuğunuzu güneşe çıkarın: Kısa bir süreliğine güneş ışığına maruz kalmak, “güneş hapşırığı” yapmalarını sağlayabilir ve nesneyi çıkarmalarına yardımcı olabilir. Ancak, koklama yapmamalarını sağlayın, bu nesnenin daha derinlere gitmesine yol açabilir.
- Asla kendiniz, cımbız, kulak pamuğu ya da diğer araçlarla nesneyi çıkarmaya çalışmayın: Bu, nesneyi daha da içeri itebilir ve daha fazla zarar verebilir.
Eğer bu yöntemler işe yaramazsa ve çocuğunuz rahatsız olmuyorsa, keskin bir nesne ya da düğme pili şüphesi yoksa, aile doktorunuza başvurun. Doktor, nesneyi görüp çıkarabilir.
Önlemek Daha İyi
Bu tür olayları önlemek, küçük, parlak ve cezbedici nesneleri çocukların erişemeyeceği yerlerde tutmaktan ve onlara burunlarına ya da ağızlarına nesne sokmamayı öğretmekle başlar.
Denetim çok önemlidir. Ebeveynler ve bakım verenler, evlerine getirdikleri nesneler konusunda da dikkatli olmalıdırlar. Eğer alternatif bir ürün varsa, örneğin, düğme pili gerektirmeyen benzer bir oyuncak ya da ürün, o seçeneği tercih edebilirsiniz.
Çocuklar, merakları ve erken yıllarda öğrenme süreciyle tanınırlar. Ancak, bu merak, tehlikeyi tanımada sınırlı bir yetenekle birleştiğinde riskli bir kombinasyon yaratabilir. Tehlikeler hakkında farkındalık, denetim ve olaylar meydana geldiğinde doğru adımlar atıldığında, ebeveynler çocuklarının dünyayı keşfederken güvenliğini sağlayabilirler.
