TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG) tarafından 22 yıldır Antalya’da düzenlenen Gökyüzü Gözlem Etkinliği’nin ikinci adresi DİYARBAKIR oldu.
2021 Uluslararası Diyarbakır Zerzevan Gökyüzü Gözlem Etkinliği, 2-4 Eylül 2021 tarihleri arasında UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan 3 bin yıllık tarihi Zerzevan Kalesi’nde gerçekleştiriliyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, TÜBİTAK, Türkiye Uzay Ajansı (TUA), Diyarbakır Valiliği ve Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen etkinlikte, Türkiye’nin dört bir yanından binden fazla gökbilim meraklısı bir araya geldi. Etkinliğe, çocuklar da aileleriyle birlikte katılarak profesyonel astronomlar eşliğinde, dev teleskoplarla gökyüzünü inceleme fırsatı buldular.
Tarih boyunca astronominin merkezi
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın açılış konuşmasını yaptığı etkinlikte Türkiye Uzay Ajansı Başkanı Ferhat Fikri Özeren, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, Diyarbakır Valisi Münir Karaloğlu da birer konuşma yaptı.
2020 Tokyo Paralimpik Oyunları nedeniyle Japonya’da bulunan Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu da online olarak bağlanarak, özellikle gençlerin uzay ve gökyüzüyle ilgili çalışmalarını desteklemeye devam edeceklerini söyledi. Etkinliğe, Bulgaristan, Ukrayna, Slovenya ve Lüksemburg büyükelçileri de eşleriyle birlikte katıldı.
Bu toprakların ilimin filizlenip dünyayı aydınlattığı topraklar
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank da açılış töreninde yaptığı konuşmada, temmuz ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile birlikte Diyarbakır’da olduğunu belirterek, “Bakanlığımızın teşvikleriyle kurulan 28 fabrikanın toplu açılışını yaptık, gençlerimizin girişimcilik ve teknoloji becerilerini geliştireceği çok önemli tesisleri şehrimize kazandırdık. Üzerinde 2 ay bile geçmeden, daha bu sabah 250 milyon liralık yatırımla kurulacak Türkiye’nin en büyük bir fabrikasının temelini attık. Yine imalat sanayine yönelik 50 milyon lira bütçeli finansman desteği programını tanıttık.Biz bölgemizin terörle, gözyaşıyla, acıyla değil; üretimle, teknolojiyle, daha da ötesi uzayla, gökyüzüyle anılmasını istiyoruz. Çünkü bu topraklar ilmin filizlenip tüm dünyayı aydınlattığı topraklar.”dedi.
Gençlerin bu değerleri daha yakından tanıması gerektiğini vurgulayan Varank, şöyle konuştu:
”Leonardo Da Vinci’yi bildiğimiz kadar, ona ilham veren bu medeniyetin evladı El Cezeri’yi de tanımamız gerek. Cezeri, Sibernetiğin ilk adımlarını burada Diyarbakır’da attı. Ulu Camii’nin avlusundaki güneş saati 800 yıldır çalışıyor. Diyarbakır, tarihteki ilk robotun geliştirildiği yer. İşte tüm bu zenginlikleri Türkiye’ye hatırlatmak, bilim ve teknoloji mirasına sahip bu topraklarda uzaya ve öğrenmeye meraklı gençlerimizle buluşmak istedik. Her yıl Antalya’da yaptığımız gökyüzü gözlem etkinliğimizin bir benzerini bundan sonra uluslararası katılımcılarla birlikte, tarihi ve gizemli Zerzevan Kalesi’nde de gerçekleştireceğiz.”
Her yıl gözlem etkinliklerini büyük merakla beklediğini ifade eden Varank, “Etkinlik boyunca gökyüzünü inceleyerek, uzayın gizemli derinliklerini keşfetmeye çalışacağız. Türkiye’nin dört bir yanından ve yurtdışından gelen binden fazla gökbilim meraklısı gencimiz burada, son hilal evresinde olan Ay’ı, güneş sisteminin en büyük gezegeni Jüpiter’i, halkalı gezegen olarak da bilinen Satürn’ü ve daha birçok gök cismini gözlemleyecek ve uzmanlarından öğrenecekler. Gerçekten isimlerini sayarken bile heyecanlanmamak elde değil” dedi.
Şubat ayında “ “Gökyüzüne bak ayı gör” mottosuyla Milli Uzay Programının başlatıldığını anımsatan Bakan Varank, “Uzay Ajansımızın koordinasyonunda, ülkemizin bu alandaki hedeflerini, yol haritamızı milletimizle paylaştık. En öncelikli amacımız, diğer tüm hedefler de ulaşmamızı sağlayacak olan uzay alanında insan kaynağı yetiştirmektir” dedi.
Zerzevan Gökyüzü Gözlem Şenliği gibi etkinliklerin özellikle gençler ve aileleri açısından farkındalığı arttırmak açısından çok kıymetli olduğunun altını çizen Bakan Varank şöyle devam etti:
“Biz, yürüttüğümüz her politikada gençleri ana paydaşımız olarak görüyoruz. Çünkü biliyoruz ki; gençlerin kabullenmediği, desteklemediği hiçbir proje sonuca ulaşamaz.
Bir iş yapıyorsanız, kahramanı önce gençler olacak. Onlara ne yapmaları gerektiğini, nasıl yapmaları gerektiğini anlatmak yerine o bilinci o tecrübeyi kazanmalarını sağlamalısınız. İşte DENEYAP TEKNOLOJİ atölyelerini bu sebeple hayata geçirdik.
Ortaokul ve lise çağındaki öğrencilerimize buradaki atölyelerde yapay zekâ, robotik, kodlama, nanoteknoloji, havacılık ve uzay eğitimleri veriyoruz. İşte TEKNOFEST bu amaçla kurguladığımız diğer önemli bir projemiz. Lise ve üniversite çağındaki gençler, dünyanın en yeni teknoloji alanlarındaki yarışmalara kendi projeleriyle katılıyorlar.
Kendi geliştirdikleri roketleri, elektrikli otomobilleri, insansız hava araçlarını, ve denizaltıları yarıştırıyorlar. Projelerini tasarlayıp sonrasında da hayata geçirmeleri için gereken tüm finansal ve teknik desteği sağlıyoruz. Böylelikle bir yandan ülkemizin ihtiyaç duyduğu nitelikli insan kaynağını geliştirirken diğer yandan da başrolünde gençlerin olduğu dinamik bir ekosistem oluşturuyoruz.”
Gökyüzü Gözlem Etkinlikleri Anadolu’ya yayılacak
Uzayla ilgili olarak da farkındalığı arttırmak için tüm kurumlarla birlikte ortak akılla hareket edildiğini belirten Varank, bu yıl gökyüzü gözlem etkinliklerinin Anadolu’ya yayılacağını ve gençlere gökyüzü ve teknoloji merakının aşılanacağını söyledi.
Diyarbakır’ın bu açılımın ilk adımını oluşturduğunu ifade eden Varank, önümüzdeki dönemde çok daha yayğın hale geleceğini kaydetti.
Zerzevan ikinci Göbeklitepe olacak
Bakan Varank, konuşmasında Zerzevan Kalesi’nin gökyüzü gözleminin yapılabileceği en iyi 10 noktadan biri olduğuna işaret ederek , “Zerzevan Kalesi, askeri yerleşimi, yer altı ve yerüstü yapıları ile dünyanın en iyi korunmuş Roma garnizonlarından biri. Bunun yanında, farklı kültür ve inanç evrelerine ait birçok iz taşıyor. İşte kazı çalışmaları esnasında keşfedilen Mithras Tapınağı bunun en önemli göstergelerinden. İnşa edilen tapınağın yeri rastgele seçilmemiş. Bildiğiniz üzere Mithrasçılar, astronomi ve uzay bilimi ile yakından ilgili. Mithra kültüründe YEDİ DERECENİN GEÇİLMESİYLE kurtuluşa erişileceği inancı var. Ve bu yedi derece; Ay, Merkür, Venüs, Güneş, Mars, Jüpiter ve Satürn ile sembolize edilmiş.İşte bu tarihi özelliklerinin de katkısıyla Zerzevan Kalesi ve Mithras Tapınağı 2020 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne girdi. Ama ben peşinen diyorum ki, Zerzevan Kalesi, Türkiye’nin ikinci Göbeklitepe’si olmaya adaydır. Bu vesileyle, tüm dünyadan tarih ve bilim meraklılarını Zerzavan’ı ziyaret etmeye davet ediyorum” dedi.
2022 yılında ilk haberleşme uydusu fırlatılacak
Türkiye olarak uzay alanında önemli bir birikime sahip olduğumuzu vurgulayan Bakan Varank, şu bilgileri verdi.
“TÜBİTAK UZAY ile ülkemizin yüksek çözünürlüklü görüntü ihtiyacını karşılamak ve yurtdışı bağımlılığını ortadan kaldırmak amacıyla İMECE Uydu Projesini yürütüyoruz.
Türkiye’nin ilk yerli haberleşme uydusunun geliştirildiği TÜRKSAT 6A Projesi’nde ise tasarım faaliyetlerini tamamladık, üretim aşamasına geçtik. İnşallah bu uydularımızı 2022 yılı içerisinde fırlatmaya hazır hale getireceğiz. Böylece, haberleşme uydularını milli imkânlarla geliştirebilen 10 ülkeden biri TÜRKİYE olacak.
Milli Uzay Programımızın en önemli hedefi olan Ay Misyonunu başarıyla tamamlayarak Cumhuriyetin 100. yılında Ay ile ilk teması gerçekleştirmek istiyoruz. 2023 yılı sonunda uluslararası iş birliği ile, 2028 yılında ise milli roketimizle uzay aracımızı Aya indirmeyi hedefliyoruz. Bu sayede, Ayda bilimsel faaliyetler yapabilen sayılı ülkelerden biri konumuna geleceğiz. Ay’a göndereceğimiz insansız uzay aracının tasarım ve geliştirme çalışmaları halihazırda devam ediyor.”
Erzurum’da kurulacak Doğu Anadolu Gözlemevi’nin Türkiye’nin en büyük optik ve ilk kızılötesi teleskobuna sahip olacağını belirten Bakan Varank, “Belirlediğimiz hedeflerin ve projelerin başarıyla gerçekleştirilebilmesi amacıyla gerek yurtiçinde gerekse yurt dışında iş birliği faaliyetlerini de sürdürüyoruz. Uzay alanında harcadığımız tüm emeklerin çok geniş bir alanda katma değerle bize döneceğinin bilincindeyiz. En önemlisi de gençlerin gündeminde uzay ve teknoloji olsun, bu alanda kendilerini geliştirsinler istiyoruz” diye konuştu.
Diyarbakır Zerzevan Gökyüzü Gözlem Etkinliği’ne yurtdışından büyük ilgi
UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan 3 bin yıllık tarihi Zerzevan Kalesi’nde düzenlenmesi uluslararası alanda da büyük ilgi çekti. Çok sayıda büyükelçi ve uluslararası gökyüzü gözlemcisinin katıldığı etkinlikte katılımcılar, dünyanın en iyi korunan Mithras Tapınağı’nda binlerce yıl önce gerçekleştirilen astronomi çalışmaları hakkında bilgi aldılar.
Milli Uzay Programı vizyonuyla gençlerin uzaya ilgisinin arttırılmasının amaçlandığı etkinlik boyunca, seminerler, yarışmalar, gökbilim ile ilgili birçok atölye ve etkinlik düzenleniyor.
Her yaş grubundan katılımcıya açık olan ve katılımın ücretsiz olduğu Diyarbakır Zerzevan Uluslararası Gözlem Etkinliği, Covid 19 önlemleri altında, tüm katılımcılardan PCR testi alınarak gerçekleştiriliyor.
